Τι θα δούμε στη συναυλία «Όλα τα δειλινά του κόσμου» που θα δώσετε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών;

Δεκαπέντε νέα τραγούδια ανέκδοτα θα παρουσιάσουμε. Ένα πρόγραμμα που διαμορφώθηκε μέσα από ένα τετράδιο σημειώσεων. Βασίστηκε κυρίως στην λυρική αίσθηση μίας ποιητικής συλλογής του Διονύση Καψάλη. ”Ολα τα δειλινά του κόσμου” είναι ο τίτλος της που είναι και ο τίτλος της παράστασης. Ένα μέρος των τραγουδιών είναι σε μεταφράσεις του Δ. Καψάλη πάνω σε δύο ρομαντικούς ποιητές Γερμανούς. Τον Ερρίκο Χάϊνε και τον Βίλχελμ Μύλλερ. Έργα που έχουν γραφτεί αντιστοίχως από τον Σούμαν και τον Σούμπερτ. “Ο Έρωτας του ποιητή” και “Το χειμωνιάτικο ταξίδι”. Εδώ όμως είναι εκ νέου μελοποιημένα από εμένα. Μας τα είχε παραγγείλει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και το Ελληνικό Σχέδιο στη Στέγη Γραμμάτων. Μαζί με άλλα τραγούδια, μικρά κείμενα και μουσικά ιντερμέδια. Είναι σαν να διαβάζεις ένα βιβλίο μετά μουσικής αυτή η συναυλία. Μία όσο πιο ήσυχη συναυλία γίνεται.

Με τη Νανά Μπινοπούλου έχετε συνεργαστεί κι άλλες φορές. Τι ξεχωριστό βρίσκετε στις ερμηνείες της;

Eίναι μία εξαιρετική φωνή, με έναν πολύ προσωπικό αισθηματικό τόνο. Νομίζω πως υποστηρίζει μοναδικά αυτά τα τραγούδια. Και είναι και η πρώτη φορά στη συνεργασία μας που τραγουδάει πρωτότυπο υλικό κι όχι επανεκτελέσεις.

Είναι η μουσική δρόμος για να μάθουμε και να κατανοήσουμε την ποίηση;

Αν περιμένει κανείς να κατανοήσει την ποίηση μέσω της μουσικής νομίζω πως είναι ο καλύτερος τρόπος για να την παρεξηγήσει εντελώς. Φαντάζεστε ο Λέοναρντ Κοέν να μελοποίησε τον Καβάφη είτε για να τον μάθουν περισσότεροι είτε για τον καταλάβουν καλύτερα; Νομιμοποιείται ένας μουσικός εάν τον συγκινεί ή ακούει κάποια μουσική σε οποιοδήποτε είδος λόγου να βρει έναν τρόπο να το εκφράσει. Ενδιαφέρει ποσο καλά θα το κάνει με την τέχνη του. Εάν το μεταδώσει και σε άλλους ακόμα καλύτερα. Διαβάζοντας τα ποιήματα του Καρυωτάκη ομολογώ πως το τελευταίο που μου έρχεται στο μυαλό είναι μια μπόσα νόβα.

Φοβηθήκατε ποτέ τους ρυθμούς που σας γεννούν οι λέξεις όταν τις διαβάζετε;

Μου αρέσει να έχω την αίσθηση πως οι λέξεις χορεύουν. Οι χορευτικοί ρυθμοί βοηθάνε πολλές φορές την αφηγηματικότητα. Και εδώ δεν πρόκειται για μία τυπική μπόσα νόβα για να χορέψουμε με τον Καρυωτάκη. Μία χρήση του ρυθμού είναι. Την ταξιδιωτική λικνιστική διάθεση τονίζει. Αν και δεν το πολυσκέφτηκα. Αφήστε που δεν αντιλαμβάνομαι γιατί, λόγω Καρυωτάκη, θα έπρεπε να επιλέξω έναν αυτοκτονικό ρυθμό ή τον χορό του Ζαλόγγου…

Διάβασα πως αντιπαθείτε τα ταχυφαγεία. Θα λέγατε πως ο τρόπος με τον οποίο «καταναλώνουμε» τη μουσική σήμερα, μέσω του YouTube, μοιάζει λίγο με αυτά;

Έχω την εντύπωση πως πολύ λίγα πράγματα εξαιρούνται από την καταναλωτική μανία. Γιατί η τέχνη δεν καταλώνεται; Για να μην πούμε για τη μουσική που αποτελεί σχεδόν καρύκευμα. Και γίνονται καθημερινά τόσα πολλά πλέον καλλιτεχνικά εγχειρήματα. Τελευταία μάλιστα ανησυχώ βγαίνοντας από το σπίτι μου μη με αρπάξει κανείς και με πάει σε καμμία εκδήλωση. Δίνετε την εντύπωση ενός καλλιτέχνη που θέλησε συνειδητά να αποτραβηχτεί από την εμπορευματοποιημένη μουσική δημιουργία… Δεν πιστεύω πως είμαι καλός ούτε να σχεδιάζω την είσοδό μου στο εμπόριο ούτε την έξοδό μου από αυτό. Έκανα σχεδόν πάντα αυτό που αγαπώ και με συγκινεί. Ό,τι ένιωθα πιο κοντινό στον εαυτό μου. Ακόμα και με τις πλάνες μου.

Έχετε πει πως αισθάνεστε να βρίσκεστε σε έναν επίλογο. Τα έχετε γράψει όλα στο μουσικό σας ημερολόγιο; Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι γράφετε τις τελευταίες λέξεις;

Ο επίλογος, ένας καλός επίλογος, φωτίζει όλη σου την διαδρομή και κρατάει αρκετό χρόνο. Και έχει αρκετές σελίδες ακόμα… Τελικά, ο Πατσιφάς είχε δίκιο που σας έσπρωξε να τραγουδήσετε ο ίδιος τα τραγούδια σας; Ασφαλώς! Ο Αλέκος Πατσιφάς ήταν πιο οξυδερκής από πολλούς άλλους. Απλώς κατάλαβε ότι τα τραγούδια που του παρουσίαζα τότε δεν θα τα υποστήριζαν άλλοι ερμηνευτές ή δεν θα τους ενδιέφεραν καν. Το πολύ πολύ να ήταν ένας αριθμός στο ρεπερτόριο τους. Έστω ”ποιοτικός”. Πρόσεξε τα ίδια τα τραγούδια και ίσως λιγότερο σκέφτηκε αν θα τροφοδοτούσα τραγουδιστές της εταιρείας του. Και αυτό ήταν προς τιμήν του, αφού ήταν εις βάρος των συμφερόντων του. Αλλά ήταν και λίγο Αλεξανδρινός ο Πατσιφάς σε κάτι τέτοια.

Σας απασχολεί η κριτική που δέχεστε για την επιλογή αυτή;

Αναφέρεστε σε μία αντίληψη κάποιων προ εικοσιπενταετίας. Δεν νομίζω σήμερα πως ασχολείται κανείς εάν τραγουδώ ή δεν τραγουδώ. Θυμάστε ποιο ήταν το πρώτο τραγούδι που τραγουδήσατε και ποιο το πρώτο που συνθέσατε; Επίσημα ήταν το «Σουμιτζού», που τραγούδησα σε δίσκο. Και μάλιστα στον τόνο του Παπάζογλου. Γιατί ο Νίκος το είχε απορρίψει, δεν θυμάμαι γιατί. Και μας είχε μείνει ηχογραφημένη η ορχήστρα. Ορισμένα τραγούδια που έγραψα ήταν πριν την «Εκδίκηση της Γυφτιάς». Ένα από τα πρώτα ήταν η «Ρωγμή του Χρόνου» και από τα λαϊκά η «Τρελλή κι Αδέσποτη».

Περιμένατε ότι τα πρώτα σας δισκογραφικά βήματα («Η εκδίκηση της γυφτιάς» και «Δήθεν») θα είχαν τέτοια απήχηση; Παρόλα αυτά φαίνεται να έχετε «αποκηρύξει» την αναζήτηση γνωστών ερμηνευτών και τα λαϊκά τραγούδια. Είναι σα να δίνετε χώρο στον λόγιο Ξυδάκη και όχι στον λαϊκό.

Αυτοί ξέρετε οι διαχωρισμοί περί λαϊκών και λογίων μου θυμίζουν κομματική νοημοσύνη. Λέγονται πολύ εύκολα. Εάν εγώ είμαι λόγιος τότε τι είναι οι Διανοούμενοι και οι μορφωμένοι άνθρωποι; Πρέπει να είναι ο Πλάτωνας όλοι! Ένας άνθρωπος είμαι που κουβαλάει μέσα του βιβλία, επιρροές, ποιήματα, τραγούδια, μουσική, πνευματικά πρόσωπα όπως και πολλοί άλλοι. Και να σας πω δεν γνωρίζω κανέναν διαφορετικό τρόπο να γίνει κανείς καλύτερος και να βελτιωθεί.

Να περιμένουμε ακόμη ένα «Ημερολόγιο»;

Το Ημερολόγιο είναι μία έκδοση που αγαπώ ιδιαιτέρως. Είναι η σχέση μου με τους άλλους. Με τους μουσικούς και με φίλους μου. Θα κυκλοφορήσω όσα μπορώ περισσότερα. Υπάρχουν άνθρωποι που σας λείπουν, όπως πχ ο Ρασούλης; Μαζί με τον Ρασούλη θα μπορούσα να σας αναφέρω και πολλά άλλα πρόσωπα που με στενοχωρεί που δεν ζουν, μαζί με εποχές, στιγμές, καταστάσεις μίας ζωής που χάθηκαν. Και κυρίως πολύ δικών μου ανθρώπων η απουσία.

Χτυπάει ακόμη το τηλέφωνό σας για να ζητήσουν δηλώσεις ή χάρες από τον Βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ;

Βέβαια! Το είδος δεν χάνεται εύκολα. Μάλιστα στο βαθμό που δεν το αντιλαμβάνονται, τους δηλώνω ότι θα κάνω ότι μπορώ!

Musicpaper