Ο Γιώργος Ψυχογιός είναι από τους μεγαλύτερους πιανίστες παγκοσμίως. Συνθέτης και ακορντεονίστας ταυτοχρόνως, έχει βραβευτεί σε διεθνή fora και έχει κατακτήσει την εκτίμηση και τον θαυμασμό του κόσμου της μουσικής όσο λίγοι.

Η πρώτη του παρτιτούρα (ήταν μόλις 25 ετών), έργο για 200 όργανα, βραβεύτηκε στην 10η Μπιενάλε της Βενετίας ως αρχιτεκτονικό έργο (!): ήταν χειροποίητη (126 πένες χρησιμοποίησε για να την ολοκληρώσει) και έχει ψηφιοποιηθεί από το Μέγαρο Μουσικής για να υπάρχει ως έργο τέχνης στη βιβλιοθήκη του.

Δεν είναι τυχαίο πως ο διάσημος πιανίστας και συνθέτης Κιθ Τζάρετ έχει πει για τον Γ. Ψυχογιό: «Ενας σπουδαίος πιανίστας και συνθέτης! Οι αυτοσχεδιασμοί του Γιώργου είναι ένα απίστευτο δώρο από τον Θεό. Μια πραγματικά απίστευτη έκπληξη για μένα!»

Ο ίδιος κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες τον νέο του δίσκο «Μechanism», εμπνεόμενος από τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Σήμερα θα είναι στο Μέγαρο Μουσικής αυτοσχεδιάζοντας πάνω σε τραγούδια του Στινγκ.

• Πείτε μας για την επεισοδιακή σας εκπαίδευση στο πιάνο.

Περισσότερο επεισοδιακή τελικά αποδείχτηκε η αληθινή ζωή. Φαίνεται ότι καμιά σπουδή σε ωδείο ή μουσική ακαδημία δεν φτάνει την «περιπέτεια» της ίδιας της ζωής. Εξάλλου ο καλλιτέχνης βασίζεται στην αληθινή ζωή, αλλιώς καταντάει ένα «μουσείο» των πλήκτρων.

Συνάντησα τους μεγάλους πιανίστες αλλά και συνθέτες πολύ νωρίς, από τα 20 μου: Paola Volpe, Γιώργος Χατζηνίκος, Μίμης Πλέσσας, Βαγγέλης Παπαθανασίου, Oxana Yablonskaya, Lev Vlassenko, Andrei Gavrilov, Keith Jarrett και αρκετούς άλλους που πια δεν θυμάμαι.

Προσπάθησα να κρατήσω κάθε τους λέξη, κάθε γνώση που μετέδιδαν. Ηταν η εποχή της κατάκτησης της τεχνικής του πιάνου, όχι της απόλυτης συνειδητοποίησης του προσωπικού ήχου.

Αυτή ήρθε πολλά χρόνια αργότερα, με σκληρή δουλειά. Κάποια μαγική στιγμή κατάλαβα ότι οι νότες -πολλές ή λίγες- δεν έχουν πια καμιά σημασία. Αυτό που μετράει τελικά είναι μόνο η προσωπική νίκη του ακροατή.

• Γιατί σας αποκαλούν «καλλιτέχνη χωρίς ετικέτες»;

Μα και αυτό το ίδιο μια ετικέτα δεν είναι; Μάλλον θα το λένε αυτό επειδή τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να με κατατάξουν στην τάδε σχολή ή τη δείνα νοοτροπία ή μουσικό ρεύμα.

Προσπαθώ πάντα στα αυτοσχεδιαστικά ρεσιτάλ μου να αντλώ έμπνευση από όλο το φάσμα της μουσικής δημιουργίας -είτε αυτό είναι μπαρόκ ή ροκ. Δεν έχω κανέναν ενδοιασμό ή τακτ. Μπορώ να αυτοσχεδιάσω ακόμη και στο «Φεγγαράκι μου λαμπρό»!

• Πόσο δύσκολο είναι αυτό;

Ο απόλυτος αυτοσχεδιασμός δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Ωστόσο το πιο δύσκολο εγχείρημα είναι να αυτοσχεδιάζεις τον προσωπικό σου ήχο: ν’ αφήνεις το προσωπικό σου αποτύπωμα ψυχής και μυαλού. Πίσω από κάθε νότα που αγγίζεις να καταθέτεις την προσωπική σου ιστορία.

• Πόσα πιάνα έχετε σπάσει, καθώς έχετε αυτή τη φήμη;

Θα σπάσω και αλλά πιανάκια, μήπως και ξαναγεννηθούν μέσα από την αποδόμησή τους. Αλλωστε και η κοινωνία μας κάτι τέτοιο δεν χρειάζεται επειγόντως; Πάντως, πέρα από το χιούμορ, οφείλω να πω ότι ο πιανίστας αυτό που σίγουρα πρέπει να σπάει κάθε φορά είναι οι αναστολές και οι φόβοι του.

Να είναι εκεί πάνω στη σκηνή εκείνος, τα πλήκτρα του, τα φώτα, το ξύλινο πάτωμα και τίποτα άλλο. Τίποτα απολύτως να μην τον αποσπάει από τη συνάντησή του με τη δημιουργία.

• Ο τελευταίος δίσκος είναι εμπνευσμένος από τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Ενα σπουδαίο επίτευγμα της επιστήμης, που ακόμη δεν μας έχει αποκαλύψει όλα τα μυστικά του. Τι σας έφερε κοντά του;

Από πολύ μικρή ηλικία σκεφτόμουν τον Μηχανισμό και ήξερα ότι κάποια στιγμή θ’ ασχοληθώ μαζί του. Μελέτησα πολύ, ώσπου ένα βράδυ έγραψα το θέμα του «Μηχανισμού» ακαριαία σαν να ήταν έτοιμο στο μυαλό μου: ήταν εκεί και περίμενε να βγει από το στόμιο της τρομπέτας, για να ηχογραφηθεί και να ζωντανέψει το πνεύμα των θαυμάσιων Ελλήνων.

• «Ο αυτοσχεδιασμός του έχει ένα θεϊκό χάρισμα». Τι έκανε τον Keith Jarrett να το πει αυτό;

Δεν ξέρω πραγματικά. Ενα ξέρω με απόλυτη σιγουριά: ότι σε κάθε συναυλία δίνω τον εαυτό μου πάνω στο πιάνο σε τέτοιο βαθμό που νιώθω μετά ότι τράκαρα σε θαλασσινό ατύχημα με τάνκερ. Κάθε ρεσιτάλ για μένα είναι και μια εμπειρία φιλοσοφικής αναζήτησης.

Με βοηθάει να προχωρήσω παρακάτω και να ξαναπατήσω στα ίδια «χνάρια» που βάδισαν άλλοι πιανίστες. Πολλοί άνθρωποι λένε ότι παίζω jazz μουσική. Αλλοι πάλι ότι αυτό που άκουσαν μοιάζει κλασικός αυτοσχεδιασμός ή ότι είναι progressive είδος, avant-garde, κάτι τολμηρό.

Εχω να σας πω ένα μυστικό: δεν υπάρχουν διαφορετικά είδη μουσικής. Η ανθρωπογεωγραφία της μουσικής είναι μία και μόνη. Δεν υπάρχουν όρια και φράγματα στη μουσική σκέψη.

• Ποιες οι μελλοντικές φιλοδοξίες σας;

Στις 14 Ιουλίου 2017 παίζω στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στη φοβερή αίθουσα της εναλλακτικής σκηνής. Αμέσως μετά ταξιδεύουμε στη Γένοβα για να ηχογραφήσω το νέο μου άλμπουμ στα στούντιο της Analogy Records, από τα καλύτερα στον κόσμο.

Πρώτη φορά ηχογραφεί Ελληνας καλλιτέχνης εκεί. Ωστόσο μεγαλύτερη φιλοδοξία μου παραμένει σταθερά η ίδια: κάθε φορά που αγγίζω τα πλήκτρα του πιάνου να κάνω και μια πολιτική πράξη.

Σήμερα, στις 20.30, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Οι δίσκοι του: Resurre­ction, Love Obsession, The Art of Melancholy, Psihoyios in Paris και Μechanism.

Συνέντευξη στην “Εφημερίδα των Συντακτών”