Μια μεγάλη συναυλία με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Παπαδόπουλου, με ερμηνευτές τον μεγάλο Κρητικό καλλιτέχνη Βασίλη Σκουλά στο ρόλο του Απόκοπου, τον ταλαντούχο Θοδωρή Βουτσικάκη και την καταξιωμένη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη.

Το μεγάλο αυτό μουσικό γεγονός που έδωσε και πάλι ζωή στο μαρτυρικό τόπο, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ενεργειών του Δήμου Αγίου Νικολάου για την ένταξη της Σπιναλόγκας στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Η Σπιναλόγκα φωτίστηκε και υποδέχθηκε ένα σπουδαίο έργο προς τιμήν της, όπου πάνω από τον πόνο, τη φθορά, την ασθένεια και το θάνατο αποτυπώθηκε η δύναμη της αγάπης και το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής, μέσα από τις συγκλονιστικές ερμηνείες του Βασίλη Σκουλά, του Θοδωρή Βουτσικάκη και της Μυρσίνης Μαργαρίτη.

Tην εκδήλωση χαιρέτησαν η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη, η προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Λασιθίου Χρύσα Σοφιανού, η αντιπεριφερειάρχης Πελαγία Πετράκη και ο δήμαρχος Αγίου Νικολάου Αντώνης Ζερβός, ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στις προσπάθειες που έχουν γίνει για να ενταχθεί η Σπιναλόγκα στα μνημεία της Unesco.

Στο πλαίσιο αυτών των ενεργειών, ο Δήμος Αγίου Νικολάου είχε αναθέσει στον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη και στον ποιητή Διονύση Καψάλη να δημιουργήσουν ένα πρωτότυπο καλλιτεχνικό έργο, προκειμένου να συμπεριληφθεί στο φάκελο υποψηφιότητας του μνημείου.

Το μουσικὸ έργο «Απόκοπος ή Σπιναλόγκα» του Νίκου Ξυδάκη δημιουργήθηκε για δύο φωνές και σύνολο οργάνων, κλασικών και παραδοσιακών, στο οποίο αφηγηματικὰ μέρη εναλλάσσονται με λυρικά και οργανικά ιντερμέδια με τραγούδια.

Τα αφηγηματικά ιντερμέδια είχαν αναλάβει οι ίδιοι οι δημιουργοί, ο Νίκος Ξυδάκης και ο Διονύσης Καψάλης.

Πάνω στον αφηγηματικὸ καμβά που δημιούργησε ο Διονύσης Καψάλης και που παρακολουθεί την εις «Ἅδου κάθοδον» ενὸς νοσηλευόμενου στη Σπιναλόγκα, πλέκονται άλλες ιστορίες, εικόνες και περιστατικὰ απὸ τη ζωὴ των έγκλειστων, με αναφορὰ στην Αυτοβιογραφία του Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη, που αγωνίστηκε για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των Χανσενικών στη Σπιναλόγκα, την ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης ως τον Απόκοπο του Μπεργαδή, ένα από τα πιο αξιόλογα έργα της πρώιμης κρητικής λογοτεχνίας.

Τη συναυλία είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν όχι μόνο όσοι κατάφεραν να προμηθευτούν πρόσκληση και να ζήσουν τη μαγεία του χώρου, αλλά και όσοι βρέθηκαν στη Λίμνη του Αγίου Νικολάου και στην πλατεία της Ελούντας, καθώς μεταδιδόταν ζωντανά από γιγαντοοθόνες.

Το μουσικό έργο έχει ήδη ηχογραφηθεί με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ σε studio του Ραδιομεγάρου, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Παπαδόπουλου.

Την ενορχήστρωση του έργου υπογράφει ο Δημήτρης Μπουζάνης, ενώ συμμετείχαν και οι σολίστες παραδοσιακών οργάνων, Δημήτρης Βαρελόπουλος στο λαούτο, Γιώργος Κοντογιάννης στη λύρα και Νεκτάριος Σταματέλος στο νέυ.

Εκτός όμως από τη μαγνητοσκόπηση της συναυλίας από την ΕΡΤ, εξελίσσεται και η δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία του διεθνώς βραβευμένου Πάνου Καρκανεβάτου. Ένα οδοιπορικό της δημιουργίας του έργου, με σκοπό να καταγράψει με πληρότητα το ιστορικό αποτύπωμα του εμβληματικού χώρου της Σπιναλόγκας και να αποδώσει δυναμικά το πέρασμά της στην νέα εποχή, ως ένας χώρος Πολιτισμού.

Λίγες μέρες πριν τη συναυλία είχε πραγματοποιηθεί Συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του καλλιτεχνικού έργου «Απόκοπος ή Σπιναλόγκα», στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης στην Αθήνα, όπου παραβρέθηκαν και μίλησαν:

Η Γεν. Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαρία Βλαζάκη, ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου, Αντώνης Ζερβός, οι δημιουργοί Νίκος Ξυδάκης και Διονύσης Καψάλης, ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Πάνος Καρκανεβάτος, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Μουσικών Συνόλων ΕΡΤ, Αναστάσιος Συμεωνίδης, ο Μαέστρος της Ορχήστρας της ΕΡΤ, Γιώργος Παπαδόπουλος και οι ερμηνευτές Θοδωρής Βουτσικάκης και Μυρσίνη Μαργαρίτη, ενώ το συντονισμό της συνέντευξης είχε αναλάβει ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Αγ. Νικολάου, Χάρης Αλεξάκης.